Van onderzoek tot behandeling
Ons fertiliteitsteam begeleidt en ondersteunt jullie in het hele traject van onderzoek tot en met behandeling. Hierbij kijken we natuurlijk naar lichamelijke oorzaken, maar er is ook aandacht voor leefstijlbegeleiding en mentale ondersteuning. Ongewenste kinderloosheid kan zwaar op je gemoed drukken en mannen en vrouwen gaan daar elk op hun eigen manier mee om. Alle relevante aspecten nemen we mee om de kans op een zwangerschap te vergroten.
Mogelijke behandelingen bij het Centrum voor kinderwens:
Expectatief beleid
Bij veel stellen wordt er (gelukkig) geen duidelijke oorzaak gevonden voor het uitblijven van een zwangerschap. In dat geval gaan jullie naar huis gaan met de boodschap het nog een tijdje te proberen, omdat de kansen ‘thuis’ verreweg het hoogst zijn. Wij zijn er om jullie de hoogste kansen op zwangerschap te geven, en behandelen kan soms jullie kansen juist verlagen. Dit is een lastige boodschap, maar uit ervaring weten we dat veel van deze stellen alsnog spontaan zwanger worden.
Belangrijk hierbij is dat je je seksleven op peil houdt, geregeld gemeenschap hebt (idealiter minstens 2-3 keer per week) en niet teveel gaat focussen op alleen seks tijdens de vruchtbare dagen. Dat laatste breekt namelijk veel stellen (en relaties) op. We snappen heel goed dat dit soms makkelijker gezegd is dan gedaan. Juist omdat de kinderwens zo groot is. Als seksualiteit een probleem is, meldt het ons want ook daarin kunnen we jullie misschien van dienst zijn met adequate hulp. Ook als het uitblijven van zwangerschap jullie opbreekt, kunnen we met jullie kijken of er op dit vlak extra begeleiding nodig is.
Lees ook Wat kan ik zelf doen? en Psychosociale ondersteuning
Opwekken eisprong / ovulatie-inductie
Ovulatie-inductie is een behandeling waarbij met hormonen een eisprong (ovulatie) bij de vrouw wordt opgewekt. Dit gebeurt als een vrouw geen of te weinig eisprongen heeft. Zonder een eisprong is er geen eitje om te bevruchten en blijft de zwangerschap uit. Als dit speelt, gaat het in veruit de meeste gevallen om PCOS, polycysteus ovarium syndroom.
Bij sommige patiënten is afvallen de beste manier om ovulatie op te wekken. Soms is medicatie nodig: deze worden toegediend in de vorm van tabletten of injecties.
Zo ziet een normale eierstok eruit op een echo. De pijl wijst naar een eicel. Vaak zien we bij PCOS veel meer eicellen (>20 per eierstok). In andere (hele zeldzame) gevallen zien we er juist te weinig. Lees hier meer praktische informatie over ovulatie inductie.
IUI
Bij IUI wordt ‘opgewerkt’ zaad (alleen de beste zwemmers) vlak voor de eisprong hoog in de baarmoeder ingebracht. Vrijwel altijd wordt de eisprong “getimed” door middel van een injectie die je jezelf toedient. Door de inseminatie is het goede zaad dichter bij de eileiders, de plek waar de bevruchting plaatsvindt.
Deze behandeling kan plaatsvinden in een natuurlijke (eigen) cyclus, maar het kan ook als de cyclus door hormonen is gestimuleerd, zoals op deze afbeelding. Er is een licht verhoogde kans op een meerlingzwangerschap en overstimulatie bij de gestimuleerde cyclus. Om die reden houden we de eierstokken via echo’s in gaten tijdens de stimulatieperiode. Ook in de natuurlijke cyclus worden echo’s gemaakt, dit is om de eisprong goed te kunnen ‘timen’.
Hier zie je een dwarsdoorsnede van een eierstok. De donkere vlekken zijn rijpende eicellen. Via injecties met hormonen zijn deze eicellen gestimuleerd. IUI wordt toegepast bij:
- onbegrepen verminderde vruchtbaarheid
- licht verminderde zaadkwaliteit
Lees hier meer praktische informatie over IUI.
IVF / ICSI
IVF staat voor in vitro fertilisatie, wat in feite ‘bevruchting in glas’ betekent. Het is ook wel bekend als reageerbuisbevruchting. Bij IVF vindt de bevruchting plaats buiten het lichaam.
In een speciaal hiervoor toegerust laboratorium (Centrum voor kinderwens heeft er 1 van de 16 in Nederland) worden de eicel en zaadcellen onder de juiste omstandigheden bij elkaar gebracht. Als dit tot een bevruchting leidt, wordt deze bevruchte eicel na een aantal dagen in de baarmoeder teruggeplaatst.
ICSI staat voor intra-cytoplasmatische-sperma-injectie, het is een variant van IVF waarbij alleen het laboratoriumdeel verschilt: in elke eicel wordt dan een zaadcel geplaatst.
De stimulatie
Aan het verkrijgen van (een) geschikte eicel(len), gaat een intensief traject vooraf.
- de vrouw moet zichzelf dagelijks (of door haar partner laten) injecteren met verschillende hormonen
- ze moet regelmatig langskomen op de poli voor echo’s, om te kijken hoe het er met de rijping van de cel(len) voorstaat
- ook voor het timen van de eisprong zijn hormooninjecties nodig.
De punctie
Het aanprikken van de rijpe eicellen (opzuigen) heet een punctie. Hoe dit gaat zie je op de afbeelding hieronder.
Een lange holle naald gaat langs de echo via de wand van de vagina naar de eierstok. Deze ingreep is voor de vrouw vaak pijnlijk en vervelend. In Nederland gebeurt dit meestal met een lokale verdoving, soms aangevuld met oppervlakkige sedatie. Het Centrum voor kinderwens biedt ook diepe sedatie aan, zodat je niets voelt van de punctie.
De laboratoriumfase
 |
 |
| Bij IVF wordt het zaad bij de eicel gebracht | Bij ICSI wordt het zaad in de eicel gebracht |
 |
 |
|
Als er bevruchting plaatsvindt, kan de |
Zo ontstaat een blastocyste, het allereerste begin van een vruchtje |
De terugplaatsing
Afhankelijk van allerlei factoren ontstaat er na IVF/ICSI geen, één of meerderde bevruchte eicellen. In Nederland vindt de terugplaatsing doorgaans plaats op Dag 3 na de punctie. Centrum voor kinderwens kiest voor een terugplaatsing op Dag 5, wat internationaal steeds meer standaard is. Reden hiervoor is dat je na 5 dagen opkweken in het laboratorium nog beter dan na 3 dagen kunt zien welke blastocyste de beste kwaliteit en daarmee de beste kans op succes heeft. Er wordt per keer één embryo teruggeplaatst.
De luteale fase (fase na de eisprong)
Na de terugplaatsing begint weer een spannende fase, afwachten of er een zwangerschap ontstaat. Daarnaast ondersteunen we een eventuele vroege zwangerschap met het toedienen van het hormoon progesteron. Veel mensen vinden deze fase soms nog veel lastiger dan de hele voorgaande periode van de behandeling. Vooral mentaal is het zwaar dat je niets anders kan doen dan afwachten.
Cryopreservatie / cyclus
Als er in een traject meerdere embryo’s ontstaan zijn, kunnen deze eventueel worden ingevroren om in een later stadium te worden teruggeplaatst. Dit heet cryopreservatie. Cryopreservatie is een speciaal proces waarbij embryo’s gedurende lange tijd worden bewaard voor later gebruik. De embryo’s worden ingevroren en opgeslagen in vloeibare stikstof op -196 graden Celcius in speciale containers. We kunnen in speciale gevallen ook zaad en eicellen ingevroren opslaan. Als de embryo’s via cryopreservatie zijn opgeslagen, kunnen deze later op een gewenst moment ontdooid worden (een delicaat proces dat plaatsvindt in het laboratorium) en, als dit goed is gegaan, worden klaargemaakt worden om ingebracht te worden in de baarmoeder. Deze cryo-terugplaatsing, is medisch gezien een vrij eenvoudige handeling. Maar voor de meeste stellen met een kinderwens is dat toch een heel bijzonder moment in de fertiliteitsbehandeling.
Lees hier meer praktische informatie over IVF / ICSI en Cryo cyclus.
Leefstijlprogramma / gewichtscriterium
Diverse studies tonen aan dat een gezonde levensstijl van zowel de man als de vrouw de kans op een zwangerschap vergroot. Overgewicht, roken en werken met ongezonde stoffen bijvoorbeeld kunnen de kans op een zwangerschap negatief beïnvloeden. Daarnaast zijn het factoren die ook de kans op complicaties tijdens de zwangerschap kunnen vergroten. Daarom is onderzoek naar en eventueel verbetering van de leefstijl onderdeel van onze vruchtbaarheidsbehandelingen.
Zie ook informatie op de pagina Leefstijladvies bij kinderwens.
Psychosociale ondersteuning
Een onvervulde kinderwens kan een enorme invloed op je leven hebben, zeker als die wens er al een langere tijd is. Het oerverlangen naar een kind zit diep. Als dit verlangen niet wordt gevuld, heeft dit vaak een weerslag op je gemoedstoestand, je dagelijks functioneren, je werk en je relatie. Starten met een vruchtbaarheidsbehandeling kan die spanning nog verder verhogen. Praten met je partner, je familie en vrienden of met lotgenoten kan verlichting geven, maar er kunnen evengoed momenten zijn dat ook dat niet genoeg is. Dat je professionele hulp nodig hebt om alles op een rijtje te zetten, om keuzes te maken en om verdriet en teleurstelling te verwerken. Voor wie dat wil, bieden wij psychosociale ondersteuning.
Donor nodig?
Het Centrum voor kinderwens beschikt over een IVF-vergunning maar niet over een donorvergunning. Dit betekent dat wij iedereen die een donor (eicel en/of zaadcellen) nodig heeft in hun vruchtbaarheidsbehandeling doorverwijzen naar het Amsterdam UMC. Ook als jullie zelf al een donor hebben gevonden. Sommige onderzoeken kunnen wel plaatsvinden in het Centrum voor kinderwens, maar de behandeling zal altijd in het Amsterdam UMC plaatsvinden.
Voor meer informatie kun je ook kijken op de website van het Landelijk Informatiepunt Donorconceptie: www.donorconceptie.nl